श्वेत बौना तारा

विकिपीडिया केरौ बारे मँ
(सफेद बौना तारा सँ भेजलौ गेलौ)
उज्जरौ बौना तारा

उज्जरौ बौना तारा, श्वेत बौना तारा या वाइट ड्वार्फ स्टार या वाइट ड्वार्फ एगो तारकीय क्रोड अवशेष छेकै जे अधिकतर इलेक्ट्रॉन-अक्षय पदार्थ सँ बनलौ छै। उज्जरौ बौना तारा बहुत घना होय छै : एकरऽ द्रव्यमान सूर्य केरऽ द्रव्यमान के बराबर होय सकै छै, जबकि एकरऽ आयतन पृथ्वी केरऽ आयतन के बराबर होय सकै छै। एगो उज्जरौ बौना केरऽ मंद चमक अवशिष्ट तापीय ऊर्जा केरऽ उत्सर्जन स॑ होय छै; उज्जरौ बौना मँ कोनो संलयन नाय होय छै। निकटतम ज्ञात सफेद बौना सिरिअस बी छेकै, जेकरऽ दूरी ८.६ प्रकाश वर्ष छै, जे सिरिअस द्विसंगी तारा केरऽ छोटऽ घटक छेकै। वर्तमान मँ सूर्य केरऽ सबसँ निकटम सौगो तारा प्रणाली मँ सँ आठगो उज्जरौ बौना तारा मानलऽ जाय छै। उज्जरौ बौना केरऽ असामान्य बड़ौ केरऽ पहचान सबसँ पहलऽ १९१० म॑ करलऽ गेलऽ छेलै। १ सफेद बौना केरऽ नाँव विलेम लुइटेन न॑ १९२२ म॑ गढ़नौ छेलै।

उज्जरौ बौना तारा केरऽ अंतिम विकास केरऽ अवस्था मानलऽ जाय छै जेकरऽ द्रव्यमान एतना अधिक नै होय छै कि न्यूट्रॉन तारा या ब्लैक होल बनी जाय। एकरा म॑ आकाशगंगा केरऽ अन्य ९७% स॑ भी अधिक तारा शामिल छै। कम या मध्यम द्रव्यमान वाला मुख्य अनुक्रम तारा केरऽ हाइड्रोजन-फ्यूजिंग अवधि के अंत के बाद, ऐसनऽ तारा लाल विशालकाय म॑ विस्तारित होय जैतै जेकरऽ दौरान ई ट्रिपल-अल्फा प्रक्रिया द्वारा हीलियम क॑ अपनऽ क्रोड म॑ कार्बन आरू ऑक्सीजन स॑ फ्यूज करी दै छै। यदि कोय्यो लाल विशालकाय केरऽ द्रव्यमान अपर्याप्त होय छै कि कार्बन क॑ फ्यूज करै लेली आवश्यक क्रोड तापमान (लगभग १ अरब के) पैदा करै लेली ओकरऽ केंद्र म॑ कार्बन आरू ऑक्सीजन केरऽ अक्रिय द्रव्यमान जमा होय जैतै। एन्हौ तारा अपनौ बाहरी परत बहाय क ग्रह नीहारिका बनैला के बाद एगो क्रोड छोड़ि जाय छै, जे अवशेष उज्जरौ बौना तारा छेकै। सामान्यतः उज्जरौ बौना कार्बन आरो ऑक्सीजन सँ बनल होय छै। यदि पूर्वज तारा केरऽ द्रव्यमान ८ आरू १०.५ सौर द्रव्यमान (M☉) केरौ बीच होय छै त॑ क्रोड तापमान कार्बन क॑ फ्यूज करै लेली पर्याप्त होतै लेकिन नियॉन क॑ नै, जेकरा म॑ ऑक्सीजन–नीयन–मैग्नीशियम (ONeMg या ONE) उज्जरौ बौना बनै सकै छै।[१]


एकरहो देखौ[संपादन | स्रोत सम्पादित करौ]

बाहरी कड़ी[संपादन | स्रोत सम्पादित करौ]

संदर्भ[संपादन | स्रोत सम्पादित करौ]

  1. लुआ त्रुटि मोड्यूल:Citation/CS1/Utilities में पंक्ति 38 पर: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil)।